Studiedag: Drones in policing & Drone Enforcement: juridische uitdagingen voor politie
Donderdag 6 november 2025, Provinciehuis Antwerpen
Deze studiedag is opgebouwd rond 2 centrale thema’s:
- Dronehandhaving
- Drone-inzet door de politiediensten als state operator
De Europese Unie heeft met haar Green Deal de ambitie om tegen 2050 klimaatneutraliteit te bereiken. De vervoersector, inclusief de dronesector, speelt een cruciale rol in deze transitie. In november 2022 heeft de Europese Commissie de Dronestrategie 2.0 aangenomen, die gericht is op het ontwikkelen van een Europees drone-ecosysteem. Het doel is om drones tegen 2030 op grote schaal te gebruiken en tegen 2035 meer dan 150.000 banen te creëren met een marktwaarde van € 14,5 miljard per jaar.
De toegankelijkheid en lage kosten van dronetechnologie hebben geleid tot een toename van drones voor civiel gebruik. Tegen 2025 worden ongeveer 7 miljoen kleine drones verwacht in het Europese luchtruim. Dit brengt uitdagingen met zich mee, zoals het aantal niet-geregistreerde piloten en incidenten met drones. In België zijn er bijvoorbeeld jaarlijks gemiddeld 1.450 noodoproepen voor politiehulp vanwege drone-incidenten.
Medio 2024 worden deze prognoses enigszins bevestigd en zijn deze cijfers mogelijk zelfs een onderschatting omwille een significant “dark number”.
De grote onbekende blijft het aantal niet-geregistreerde piloten op afstand. Gelet op een voorzichtige raming van verkoopcijfers dat enkel en alleen in België ongeveer 500.000 drones momenteel in omloop zouden zijn, doet vermoeden dat het aantal niet-geregistreerde piloten op afstand in ons land hoogstwaarschijnlijk een veelvoud hoger ligt dan het huidige gekende aantal geregistreerde piloten op afstand.
Met het oog op de implementatie van een Europees drone-ecosysteem heeft de Europese Unie sinds 2014 gewerkt aan een alomvattend beleid voor drones, met geharmoniseerde veiligheidsvoorschriften (safety) voor alle drones, regels voor vluchtuitvoeringen en U-Space. Dit normatief kader is gericht op het legitieme gebruik van drones.
Hoewel deze uniforme regelgeving op Europees niveau een belangrijke stap is, blijft de handhaving van de regels een grote uitdaging. Aangezien veiligheid (security) een bevoegdheid is van de lidstaten, zijn zij in de eerste plaats verantwoordelijk voor de handhaving en het tegengaan van het irregulier gebruik van drones.
De huidige dronewetgeving is bindend maar niet sanctionerend, wat leidt tot juridische grijze zones. Dit betekent dat overtredingen van de regels vaak niet kunnen worden vervolgd, omdat de wetgeving niet duidelijk genoeg is. De strafbepalingen die van toepassing zijn op bemande luchtvaart zijn vaak niet geschikt voor onbemande luchtvaartuigen, zoals drones. Dit maakt het moeilijk voor het grote publiek om overtredingen te identificeren en te begrijpen welke strafrechtelijke sancties van toepassing zijn.
De verwachte exponentiële toename van het aantal drones in het Europese luchtruim in de periode 2020 – 2050 in combinatie met de huidige toestand en evolutie van de Belgische dronemarkt, de reeds vastgestelde tendenzen op het vlak van drone-incidenten en het zeer complexe en zeer technische Europese en nationaal normatief kader dat inadequaat is voor handhaving, noodzaakt een nationaal dronehandhavings- en vervolgingsbeleid.
Op basis van deze geïdentificeerde risico’s heeft een werkgroep onder leiding van het Directoraat-Generaal Luchtvaart en bestaande uit vertegenwoordigers van het DGLV, de geïntegreerde politie en de nationaal magistraat luchtvaart het afgelopen jaar voorbereidend werk verricht met oog op het opstarten van een formeel wetgevend initiatief voor het uitwerken van een specifieke strafwet toepasbaar op drones en een nationaal beleidskader voor dronehandhaving-en vervolging.
Tijdens deze studiedag staan we stil bij de verschillende juridische vraagstukken op het vlak van dronehandhaving en zoomen er ook dieper op in.
Een tweede dimensie van de studiedag is gericht op het operationele gebruik van drones door de politiediensten als state operator.
Onbemande luchtvaartuigen (UAS) kennen tal van professionele toepassingen en worden sinds meer dan tien jaar ook ingezet door brandweer en politie. De technologie ontwikkelt zich razendsnel, waardoor er voortdurend nieuwe mogelijkheden ontstaan voor inzet als “State Aircraft”. Dit biedt de mogelijkheid om met grotere flexibiliteit ondersteuning te bieden bij diverse operaties. Naast toepassingen zoals het vaststellen van verkeersongevallen, het opsporen van vermiste personen en het monitoren van evenementen, zijn er nog veel meer gebruiksmogelijkheden.
Om deze ontwikkelingen te kaderen, zijn er verschillende omzendbrieven opgesteld. Er zijn aanpassingen doorgevoerd in de WPA en het COC heeft enkele zienswijzen gepresenteerd. De DPO’s hebben DPIA’s opgesteld en advies gegeven, terwijl de publieke opinie privacy als een belangrijk goed beschouwt.
Tijdens deze studiedag zullen verschillende kwesties die nog steeds spelen en waar state operators mee te maken krijgen, worden besproken. We zullen onder andere de volgende vragen behandelen:
- Waar moet je rekening mee houden bij de opstart van een droneteam?
- Hoe verhoudt de inzet van politiedrones zich tot het juridische kader?
- Wat zijn de implicaties van de inzet in het kader van de BOM- en camerawetgeving?
- Hoe passen we Digital Forensics toe op inbeslaggenomen drones?
- Is DFR (Drone as a First Responder) mogelijk in België?
- Hoe staat het nu met U-Space en wat zal dit betekenen voor de politiediensten als state operator en als handhaver?
Momenteel bereidt de werkgroep het programma van deze studiedag voor. U wordt via onze nieuwsbrief op de hoogte gebracht van het programma zodra het beschikbaar is.
U kan nu nog niet inschrijven voor deze studiedag. Het inschrijfformulier is nog niet klaar.
