CPS-coproductie in samenwerking met Panopticon Libri Studienamiddag “Beelden van criminaliteit” rond nieuwe criminografische ontwikkelingen
21 november 2014, Zebrastraat Gent
Het CPS organiseert in samenwerking met de deelredactie “Criminografie en Methodologie” van het vakblad Panopticon een studienamiddag waarin actuele inzichten uit het criminografische veld worden besproken.
Tijdens deze studiedag wordt een nieuw boekdeel in de reeks “Criminografische ontwikkelingen” voorgesteld. De deelredactie stelt zich tot doel afnemers van criminografische basisinformatie te informeren over nieuwe inzichten die betrekking hebben op cijferreeksen in verband met criminaliteit op diverse echelons van de strafrechtsbedeling en daarbuiten (victim surveys en self-report studies).
Het boek wordt door Maklu uitgegeven in de reeks “Panopticon Libri”. Dit is het derde boekdeel in de bredere reeks “Panopticon Libri” dat criminologisch relevante cijferreeksen en ontwikkelingen in criminaliteitsstatistieken bij het bredere publiek bekend maakt, maar ook kritische reflecties bevat over de mogelijkheden en beperkingen van criminografische reeksen. Tijdens de studiedag worden enkele markante bevindingen uit het boek toegelicht.
Deze studienamiddag is relevant voor wie zich interesseert in de studie van criminaliteit op diverse echelons van de strafrechtsbedeling en voor wie tijdens de uitoefening van diens job gebruik dient te maken van criminografisch cijfermateriaal.
Drie bijdragen uit het boek worden voorgesteld ter gelegenheid van de studienamiddag. De studiemiddag sluit af met een reflectie en beeldvorming voor de werking van de hoven en rechtbanken. Elke presentatie wordt kort becommentarieerd door een persoon werkzaam binnen het betreffende echelon.
Naast het nummer van Panopticon Libri ontvangen alle deelnemers eveneens een publicatie PAUWELS, L., HARDYNS, W., VAN DE VELDE, M., 2010. Social disorganisation, offending, fear and victimisation. Findings from Belgian studies on the urban context of crime. Den Haag: Boom Juridische Uitgevers. (ISBN 978-90-8974-254-4), inbegrepen in de deelnameprijs.
Programma
13.15u: Ontvangst van de deelnemers – koffie
14.00u: Voorwoord door de dagvoorzitter – prof. dr. Lieven Pauwels (UGent)
14.10u Slachtofferenquêtes op buurtniveau in Gent – Prof dr Wim Hardyns (VUB-UGent)
14.40u Belgische misdaadtrends in Europees perspectief; een Belgische exceptie? – Prof. Dr. Jan van Dijk (Universiteit Tilburg)
15.10u: Pauze
15.40u: Niet-verblijfsgerechtigde vreemdelingen in de gevangenis – dr. Steven De Ridder (Vrije Universiteit Brussel)
16.10u: Beeldvorming over de werking van de hoven en rechtbanken – Joris Plessers (College van hoven en rechtbanken)
16:40u: Slotwoord – prof. dr. Lieven Pauwels (UGent)
Korte toelichting bij de presentaties
Slachtofferenquêtes op buurtniveau in Gent
In deze presentatie wordt ingezoomd op de relatie tussen economische achterstelling en geografische verschillen in onveiligheidsbeleving op buurtniveau. Er wordt hiervoor zowel naar de rol van sociale organisatie (sociaal vertrouwen) als sociale desorganisatie (overlast) gekeken ter verklaring van de link tussen achterstelling en onveiligheidsbeleving. Er wordt gebruik gemaakt van een grootschalig buurtonderzoek in Gent (SWING studie), waarbij gegevens werden verzameld voor 142 buurten (statistische sectoren) bij 2730 buurtbewoners en 1400 sleutelfiguren. Zowel methodologisch als analytisch komen in deze presentatie voor het criminologisch onderzoek interessante toepassingen aan bod: enerzijds het gebruik van sleutelfiguren of key informants om processen van organisatie en desorganisatie te meten en anderzijds het toepassen van structurele vergelijkingsmodellen om directe van indirecte effecten van elkaar te kunnen onderscheiden ter verklaring van een criminologisch fenomeen.
Belgische misdaadtrends in Europees perspectief; een Belgische exceptie?
De lancering van een nieuwe criminografische databank was aanleiding om de Belgische misdaadtrends te bestuderen in vergelijkend perspectief. Wat allereerst opvalt is het relatief hoge aantal door de politie geregistreerde misdrijven per 100.000 inwoners, zeker in vergelijking tot Nederland. De uitkomsten van de Internationale Slachtofferenquête bieden hiervoor (deels) de verklaring. Niet het niveau van de misdaad is in België relatief hoog maar de bereidheid van de Belgische bevolking delicten bij de politie te melden. Deze hogere bereidheid komt voort uit een relatief positief oordeel van burgers over het werk van de politie. De tweede opmerkelijke bevinding is dat de universele daling van de misdaad vanaf 2000 in België niet, of sterk vertraagd, is opgetreden. De verklaring hiervoor kan blijkens de Internationale Slachtofferenquête deels worden gevonden in de relatief gebrekkige beveiliging van de Belgische woningvoorraad.
Niet-verblijfsgerechtigde vreemdelingen in de gevangenis
De aanwezigheid van gedetineerden zonder verblijfsrecht in de Belgische gevangenispopulatie heeft al verschillende decennia tot diverse wetgevende en beleidsinitiatieven geleid. Twee bevindingen maken deze bijdrage relevant. Ten eerste blijkt eerder dan de nationaliteit, de verblijfstatus een belangrijke invloed te hebben op verschillende fasen van de strafrechtsketen en in het bijzonder in functie van een invrijheidstelling. Ten tweede genereert (recente) mediaberichtgeving omtrent het aantal gedetineerden zonder verblijfsrecht een associatie tussen criminaliteit en (illegale) migratie terwijl de registratie van de data op basis waarvan uitspraken worden gedaan problemen kent inzake accuratesse, betrouwbaarheid en actualisatie. Op basis van gegevens uit de penitentiaire databank SIDIS-Griffie wordt in deze presentatie de aandacht gevestigd op de populatie gedetineerden zonder verblijfsrecht, hun evolutie de afgelopen tien jaar en hun verdeling volgens hechtenistitel. Binnen een bredere context stemt de analyse in deze bijdrage tot reflectie over de rol van de hedendaagse gevangenis bij de uitvoering van migratie- en criminaliteitscontrole.
Beeldvorming over de werking van de hoven en rechtbanken
Als er in het verleden over de justitiële keten werd gesproken, kwam de stem van de hoven en rechtbanken slechts beperkt en/of diffuus aan bod. Het was een verzameling van gerechtelijke entiteiten (hoven van beroep, arbeidshoven, rechtbanken van eerste aanleg, arbeidsrechtbanken, rechtbanken van koophandel, politie- en vredegerechten) verspreid over meer dan 300 locaties in het land. Met de wet van februari 2014 betreffende de invoering van het verzelfstandig beheer voor de rechterlijke organisatie werd een College van Hoven en Rechtbanken voorzien dat een unieke overkoepelende strategische rol dient te spelen in het beheer van alle hoven en rechtbanken. De presentatie geeft een overzicht van het beschikbare cijfermateriaal en de maturiteit ervan in functie van de noodzakelijke managementinformatie die de hoven en rechtbanken nodig hebben om te kunnen evolueren naar een verzelfstandigd beheer.
Doelgroepen
Leden van de geïntegreerde politie, leden van de magistratuur, advocaten, academische wereld en studenten, leden van de bijzondere inspectiediensten, mandatarissen en personeelsleden van gemeenten en OCMW’s, vakbonden, politici, kabinetsmedewerkers.
Deze studienamiddag is relevant voor wie zich interesseert in de studie van criminaliteit op diverse echelons van de strafrechtsbedeling en voor wie tijdens de uitoefening van diens job gebruik dient te maken van criminografisch cijfermateriaal.
Locatie
Zebrastraat, Gent
Postadres: Zebrastraat 32/001, 9000 Gent
Werkgroep
Lieven Pauwels, Saaske De Keulenaer, Paul Ponsaers, Antoinette Verhage
